ANTALYA’nın Finike ilçesinde 1800’lü yılların sonlarından beri üretilen ve dünyanın en iyi portakalı ünvanına sahip olan Finike Portakalının hasat dönemi başladı. Yıllık üretimi yaklaşık 350 bin ton olan Finike portakalının bahçesinde satış fiyatı 6 lirayı buluyor.
1998 yılında ABD’de California Üniversitesi tarafından düzenlenen bir yarışmada ‘dünyanın en yumuşak portakalı’ seçilen Finike portakalı, Türk Patent Enstitüsü’nün başvurusu üzerine 2008 yılında ‘coğrafi işaret tescili’ aldı. Finike Meyve Üreticileri Tarım Derneği, ‘Washington Navel’dir. bir portakal türü.
SON 1900’LERDE İLK DİKİŞ
Finike’nin ilk narenciye bahçelerinden birini kuran ailelerden Baysarı ailesinin üçüncü kuşak ismi Mehmet Baysarı, şeker oranı en yüksek portakal olduğu belirlenen Finike portakalının ilk dikiminden itibaren geçen süreci anlattı. Bilimsel analizler sonucunda. Aynı zamanda eski Antalya Milletvekili olan Mehmet Baysarı, Finike’deki ilk narenciye bahçelerinin 1800’lü yılların sonlarına doğru Turunçova’da ağaçlandırılarak oluşturulduğunu kaydetti.
DÜNYADA İLK SEÇİLEN PORTAKAL
Finike’nin hem Türkiye’de hem de Antalya’da narenciye üretiminin ilk başladığı yer olduğunu belirten Mehmet Baysarı, “En çok portakal üretilen yer Finike’dir. 1800’lü yıllarda ‘yafa’ türü ekilmeye başlandı. 1800’lü yılların sonlarında Washington adını verdiğimiz ve günümüzde Finike portakalı olarak bilinen portakalın ekimiyle birlikte ticari maliyeti daha da arttı. Finike portakalının dünyanın en kaliteli portakalı olduğunu, California Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada dünyanın ilk portakalı olarak seçildiğini ve isim kazandığını söyledi.
AMA İÇ TÜKETİM İÇİN YETER
Artık aromasıyla, tadıyla, kokusuyla ve ince kabuğuyla tüm dünyada ünlü bir portakal olduğunu kaydeden Baysarı, ‘Türkiye’nin her yerinden aldığınız portakallara herkes Finike markasını vurmaya çalışıyor. Bunun üzerine Finike Meyve Üreticileri Birliğimiz yaklaşık 15 yıl önce Finike portakalına coğrafi işaret almış ve Finike portakalı kendi markasını tescil ettirmiştir. Artık tüm dünyada bu marka ile satılan bir eser haline gelmiştir. Ama temelde Finike portakalı ihracatta çok uzağa gitmiyor. Çünkü fiyatı yüksek ve kalitesi çok iyi ama iç tüketim için yeterli. “Türkiye’de bir portakal ihracattan daha fazla satıldı” dedi.
YILLIK ÜRETİM 350 BİN TONA YAKLAŞTI
İlçede portakal üretiminin yıllar içinde büyük ölçüde aynı seviyede devam ettiğini kaydeden Baysarı, “Örtülü tarımdan dolayı ekili alan miktarı azaldı ancak ilaçlama, gübreleme gibi bakımlar daha teknik hale geldiğinden, verim arttı, ağaç başına verim çok arttı.Ağaç başına 350-400 kiloya kadar çıkan bölgelerimiz var.Finike’de yıllık 300-350 bin ton üretim kapasitesi var. Finike yaklaşık 35 bin dönüm olup, bunun 20 bin dönümü portakal bahçesi, 15 bin dönümü ise sera olarak kullanılmaktadır.
BAHÇENİN BU YIL FİYATI 6 LİRA
Aralık ayının Finike portakalının hasat dönemi olduğunu söyleyen Baysarı, bölgede ekim-kasım aylarında yeşil görünse de yenilebilir hale geldiğini söyledi. Portakalın uzun yıllardır ekonomik olarak pek değer kazanmadığına değinen Baysarı, “Geçen seneye kadar 1,5 ile 2 lira arasında satılırdı ama bu sene fiyatlar iyi noktaya geldi. Satılabileceğini söyledi. 4,5 ile 6 lira arasında ki bu da çiftçiyi kurtarabilecek normal bir rakam.
TALEP HİÇ BİTMEZ
Finike portakalına olan talebin hiç bitmeyeceğini ifade eden Baysarı, şöyle devam etti:
“Pandemi olsa da olmasa da özellikle Finike portakalları yurt içinde yüklü satıldığı için Finike portakalları için çok değerli değil ama yetiyor. Ancak pandemi nedeniyle Adana ve Mersin’de turunçgillerde hem fiyatta hem de talepte artış yaşanıyor. Artık o alanlarda doğru noktaya gelindiğini düşünüyorum. Finike portakalın artık reklama ihtiyacı yok. Bu bölgenin ilk üreticileri arasında sayılırız, dedelerimiz yerli ve ilk üretici bahçe sahipleridir diyebiliriz.
FİNİKE PORTAKAL FARKI
Kıyı ortasındaki yüksek dağlarda ve ovalarda üretilen Finike portakalını diğer bölgelerde yetişen portakallardan ayıran özellikler Coğrafi İşaret Tescil Belgesinde şu şekilde ifade edilmektedir.
‘Kuzeyinin yüksek Akdağı ile, batısının ise Gülmez Dağı ile kaplı olması. Yıllarca Akçay ve Alakır dereleri ile toprağın alüvyal toprakla doldurulması sonucu havası, suyu ve toprak yapısıyla farklı kılmaktadır. Finike’den alınan ve başka yörelerde dikilen fidanlar, o yörelerde bu etmenler olmadığı için tam renk, kalite ve aromayı taşıyamaz. Ortalama meyve ağırlığı 237,69 gram, uzunluk 78,36 mm, genişlik 77,53 mm, kabuk kalınlığı 5,26 mm, dilim sayısı 10,25’tir. Tohum sayısı sıfır olup, kuru element oranı %12,4’tür. Bileşenler, mineraller ve vitaminler açısından oldukça zengindir. Aralık, Ocak ve Şubat aylarında iç pazar ve ihracat için en uygun portakaldır.
